Tegenwoordig verschijnen er steeds meer duurzame en circulaire (bouw)materialen en de zwam hoort hier nu ook bij! Of beter gezegd, mycelium; het dradennetwerk van schimmels en zwammen. Dit is namelijk een gemakkelijk groeibaar materiaal wat veelzijdig gebruikt kan worden.
Wat is een mycelium?
Klaar voor een kort biologielesje? Mycelia zijn schimmeldraden die een fijndradig ondergronds netwerk vormen. Uit deze draden kunnen vervolgens schimmels en zwammen groeien. Dit netwerk kan zich kilometers uitstrekken onder de grond en heeft een belangrijke rol; het voedt de schimmel met nutriënten.
Wat hier heel handig aan is, is dat je mycelia onder gecontroleerde omstandigheden, bijvoorbeeld in een laboratorium, in elke gewenste vorm kan laten groeien. Dit maakt dat de draden gemakkelijk als (bouw)materiaal te gebruiken zijn.
Zwammen als ideaal, circulair bouwmateriaal
Door met verschillende factoren te spelen – zoals het type zwam, de voedingsstof, de temperatuur, de hoeveelheid licht, de groeitijd en de vochtigheidsgraad – kunnen experts de structuur, densiteit en fysieke eigenschappen van het materiaal bepalen. Dit zorgt voor een veelzijdig eindproduct dat voor verschillende doeleinden kan worden toegepast. Bovendien hoef je hier niet lang op te wachten; een mycelium groeit namelijk exponentieel, afhankelijk van de beschikbare ruimte en de hoeveelheid voeding.
Als je de zwammen bijvoorbeeld op zaagsel of stro groeit, dan neigt het dradennetwerk naar geperst plaatmateriaal dat erg lijkt op bouwmateriaal. Kies je voor katoenafval? Dan kan je mycelium goed als isolatiemateriaal gebruiken. Gebruik je pure myceliummaterialen? Dan lijkt de uitkomst juist erg op plastic. Er zijn tegenwoordig zelfs al heuse paddenstoelenbakstenen!
Een ander voordeel is dat schimmel op vrij wel alles gemakkelijk kan groeien, en dus ook op afval (yay!). Denk hierbij aan zaagsel, koffiegruis, papierpulp, stro of kaf. Al deze materialen zijn ook biologisch afbreekbaar en dus mag mycelium onder het woord ‘circulair’ vallen.
Hebben we binnenkort allemaal een huis gemaakt van paddenstoelen?
Dit klinkt natuurlijk allemaal fantastisch, maar de praktijk is nog wel iets lastiger. Voordat je iets als officieel bouwmateriaal mag gebruiken moet dit namelijk eerst uitgebreid getest en getoetst zijn. Hier gaat vaak veel tijd overheen. Zo moeten bouwmaterialen bijvoorbeeld bestand zijn tegen aardbevingen of tornado’s. En wil je mycelium als verpakkingsmateriaal gebruiken? Dan gelden hier ook regels voor omdat het dan in aanraking komt met voedsel.
Maar, we eindigen met positief nieuws; mycelium is wel al toegestaan als afwerkings- of isolatiemateriaal. Ook worden er bijvoorbeeld al lampen gekweekt van oesterzwammen en bestaat er leer gemaakt van paddenstoelen. We gaan dus zeker al de goede kant op.
Wil je meer lezen over groene bouwmaterialen? Lees dan hier verder.