Verzilting is het zouter worden van de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater. Wanneer er teveel zout in de bodem zit, kunnen planten hierdoor afsterven. In droge gebieden, maar ook in natte gebieden, is dit een steeds groter wordend probleem. Op dit moment is er wereldwijd al minstens 68 miljoen hectare aan geïrrigeerde landbouwgrond verzilt, dat zijn bijna 100 miljoen voetbalvelden.
Hoe ontstaat verzilting?
Verzilting kan op verschillende manieren ontstaan: het kan op een natuurlijke manier gaan of door menselijk toedoen. Als we het hebben over de natuurlijke manier, dan gaat het over een bodem die verzilt is doordat er zout of brak water bij is gekomen. Dit kan gebeuren op twee manieren:
- De eerste manier wordt interne verzilting genoemd. Hierbij komt water in een zoute of brakke kwel omhoog en dit maakt het oppervlaktewater en de bodem zout . Een kwel is grondwater dat, onder druk vanuit de bodem, aan het oppervlak komt.
- De tweede manier wordt externe verzilting genoemd. Hierbij komt zout water, bijvoorbeeld via rivieren, direct in aanraking met zoet water, met als gevold dat het in het systeem komt. Zout water heeft namelijk een hogere dichtheid dan zoet water, waardoor het stroomopwaarts in een rivier kan gaan stromen. Door klimaatverandering wordt er verwacht dat de zeespiegel gaat stijgen. Hierdoor zal onder andere de druk op de kwellen worden verhoogd en zal er nog meer verzilting gaat plaatsvinden.
Wil je meer weten? Lees dan hier over interne en externe verzilting.
Verzilting door menselijk toedoen
Ook menselijk toedoen kan verzilting veroorzaken. Door verschillende handelingen, zoals het veroorzaken van erosie in gesteenten, het gebruik van strooizout of mijnbouw kan er zout in rivieren komen. Rivieren worden hierdoor zouter. Het rivierwater wordt in veel gebieden gebruikt voor de irrigatie van landbouwgrond, maar doordat het water een hoger zoutgehalte bevat kan het niet meer worden gebruikt. Boeren moeten het water dan met zoet water verdunnen om te zorgen dat hun planten niet dood gaan. Zeker in droge gebieden is het verdunnen niet altijd mogelijk omdat daar al een gebrek is aan zoet water, maar ook in natte gebieden blijkt het lastig om verzilt water te ontzilten.
Wat is het probleem voor planten?
Een te hoog zoutgehalte in de bodem en het water heeft een negatief effect op de groei van planten. Zout kan zich als een vloeistof gedragen, waarbij het tussen de poriën in de grond gaat zitten. Hierdoor krijgen planten moeite met het uit de grond halen van water, waardoor ze uitdrogen. Ook andere nuttige stoffen, zoals meststoffen en kalium, kunnen niet opgenomen worden doordat de zout-deeltjes in de weg zitten. De plant wordt hierdoor belemmerd in de groei en kan zelfs afsterven.
Doordat er bij regen zout opspat, komt er ook zout op de bladeren van de planten terecht. Dit zorgt ervoor dat de bladcellen uitdrogen en er gele of zelfs dode bladeren en bladranden ontstaan. Dit is niet zozeer schadelijk voor de plant, maar zorgt er vooral voor dat het er minder aantrekkelijk uitziet, wat verkoop van de plant moeilijker maakt.
Wil je meer weten? Lees dan hier over de effecten van zout op planten.
Nederland werkt hard aan oplossingen
Gelukkig zijn ze in Nederland hard bezig met werken aan oplossingen om deze verzilting tegen te gaan en om planten beter bestand te maken tegen zoute omstandigheden. Er zijn meerdere nationale en internationale teams van onderzoekers en universiteiten bezig om dit groeiende probleem tegen te gaan.
Zo probeert AGRICOAST, een samenwerking tussen onder andere Wageningen University & Research (WUR) en Technische Universiteit Delft, de beschikbaarheid van zoet water in Nederland te vergroten. Met het zoete water uit het IJsselmeer willen ze nabije polders die verzilten weer te ontzilten.
Dit is niet het enige project waar de WUR zich mee bezig houdt. Samen met onder andere de Rijksuniversiteit Groningen hebben ze een kenniscluster gevormd, dat zich voornamelijk bezig houdt met verzilting in delta’s. Een delta bestaat vaak uit een klei ondergrond, dit is extra gevoelig voor verzilting.
Daarnaast is er nog een onderzoeksgroep in Nederland , Salt Farm Texel. Zij houden zich bezig met onderzoek naar welke planten het hoogste zoutgehalte kunnen hanteren. Ook kijken ze naar hoe planten onder zoutere omstandigheden toch kunnen groeien.
Wil je meer lezen over de toekomst van landbouw? Lees dan Vindt de toekomst van landbouw onder water plaats?