Je zal vast hier en daar in je omgeving wel mensen kennen die tomatenplantjes groeien op hun balkon, of een klein moestuintje hebben die zij delen met de buurt. Initiatieven zoals dit zijn voorbeelden van urban gardening, letterlijk vertaald als ‘stedelijk tuinieren’. Wat dit inhoudt, is dat er in en om steden voedsel wordt geproduceerd.
In dit artikel lees je wat urban gardening precies inhoudt en welke interessante projecten er al van de grond zijn. Ook wordt gekeken naar de voor- en nadelen en hoe je zelf makkelijk kan beginnen met je eigen moestuintje in de stad (ook al heb je geen ‘echte’ tuin).
Wat is Urban Gardening eigenlijk en waar komt het vandaan?
Urban gardening houdt dus in dat de voedselproductie niet alleen plaatsvindt in de omgeving rondom de stad, zoals in landbouwgebieden, maar ook binnen in de stad. Hoewel het concept de laatste paar jaar in populariteit is gestegen, betekent niet dat urban gardening iets ‘nieuws’ is. Zelfs tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er gestimuleerd om in parken, vooral in Londen, Berlijn en verschillende steden in de Verenigde Staten, je eigen voedsel te verbouwen om zo de schaarste tegen te gaan. Echter, dateert het nog verder terug tot het Oude Egypte. Hier waren mensen in steden al bezig waren om manieren te vinden om hun eigen voedsel te produceren.
New Age Urban Gardening
Vanuit projectontwikkelaars en architecten die hoogwaardige productievormen ontwikkelingen, nieuwe trends te zien. Denk bijvoorbeeld aan verticale landbouw waarbij gewassen verticaal worden verbouwd, op daken of binnen in gebouwen, om zo op een kleine ruimte veel te kunnen verbouwen. Of oude infrastructuur die hergebruikt wordt voor duurzame initiatieven.
Zo is het Tropicana Zwembad in Rotterdam, vroeger een bekende trekpleister voor het hele land, omgebouwd tot een paddenstoelenkwekerij. Hier worden paddenstoelen gekweekt op koffiedik en koffie schilletjes. Zodoende bevorderen zij afvalreductie en daarnaast ook voedselproductie.
Een ander voorbeeld is het in 2018 geopende kantoorpand ‘The New Farm’ in Den Haag, waarin een heel kantoorgebouw is toegewijd aan stadslandbouw. Hier komen meerdere initiatieven samen die zich inzetten voor duurzaam en circulair verbouwen en produceren van voedsel in de stad.
Voordelen van Urban Gardening
De toekomst van Urban Gardening houdt zich niet alleen bezig met voedselproductie in de stad. Het kan nog meer maatschappelijke functies vervullen, zoals leverancier van energie, verwerker van afval of waterbuffer. Daarnaast kan een gezamenlijke moestuin zorgen voor verbinding onder bewoners en een verhoogde verantwoordelijkheid om voor je eigen buurt te zorgen. Deze buurt- en schoolmoestuinen hebben een educatieve functie, omdat ze kunnen bijdragen aan een betere kennis over gezond voedsel. Ook kunnen ze bijdragen aan een hogere consumptie van groente en fruit en het vasthouden van gezonde eetgewoontes op latere leeftijd. Onderhoud zorgt daarnaast ook voor veel gezonde beweging.
Maar is Urban Gardening wel duurzaam?
Aan urban gardening hangt echter ook een aantal nadelen. Met name op het gebied van voedselveiligheid. Groenten die in de stad verbouwd worden kunnen hogere gehaltes van zware metalen, zoals kwik en lood, bevatten. Dit wordt veroorzaakt door bodemvervuiling in steden en het drukke verkeer dat zorgt voor veel uitlaatgassen.
Als stadslandbouw plaatsvindt op zulke gebieden, is er een risico dat planten deze zware metalen absorberen, waardoor ze dus uiteindelijk ook in onze voedselketen terechtkomen. Het is daarom belangrijk om goed bodemonderzoek van tevoren te doen om te achterhalen of de bodem geschikt is voor moestuinen en het verbouwen van voedsel binnen de stad.
Daarnaast zijn er ook veiligheidsrisico’s bij de teelt en verwerking binnen urban farming. Traditionele landbouw moet voldoen aan de Europese eisen omtrent hygiëne. Echter hoeft kleinschalige stadslandbouw hier niet aan te voldoen. Hierdoor is het dus niet gegarandeerd dat elke deelnemer zorgvuldig omgaat met het gebruik van pesticiden en kunstmest.
Hoe begin jij zelf met urban gardening?
Ook als je niet veel ruimte hebt, kun je alsnog meedoen aan deze trend. Denk bijvoorbeeld aan container tuinieren. Bij tuincentra kun je grote bakken en emmers kopen waar plantjes en groenten prima in kunnen vertoeven. Je kan ze op je balkon zetten of zelfs voor de deur. Zolang er zonlicht, water en aarde is, heb je niet veel andere dingen nodig om te kunnen beginnen! Makkelijke beginners plantjes zijn aardbei, tomaat, munt of peterselie.
Verder is het een mogelijkheid om je aan te sluiten bij lokale stadstuintjes die gezamenlijk gedeeld worden. Hierdoor kom je in contact met andere mensen, kun je leren van elkaar, (wat zeker veel kan helpen mocht je een beginner zijn) en is het vooral heel leuk om nieuwe mensen te leren kennen door gezamenlijk groente en fruit te verbouwen.
Benieuwd naar wat vertical farming precies inhoudt? Lees hier over GlowFarms.