In Noord-Brabant en Zuid-Limburg zijn twee bijensoorten gevonden die voorheen alleen in omringende landen voorkwamen. Het gaat hier om de tweecellige zandbij (Andrena lagopus) en de zwartbuikbehangersbij (Megachile nigriventris).
De tweecellige zandbij is na de ontdekking in Nederland ook in Belgische regio’s aangetroffen. De zwarbuikbehangersbij is daarentegen nog niet gevonden in België, maar dat lijkt een kwestie van tijd te zijn.
Waar komen de bijen vandaan?
Ondanks dat beide soorten voorkomen in de ons omringende landen, is de vondst redelijk opmerkelijk te noemen. Nature Today meldt dat de zwartbuikbehangersbij wel relatief dichtbij voorkomt in Duitsland en Frankrijk, maar daar tot nu toe alleen in berg- en heuvelgebieden voorkwam. De zwartbuikbehangersbij werd zelfs alleen gesignaleerd in gebieden die hoger lagen dan 500 meter. Het is vooralsnog onduidelijk waarom deze nu ook in lagergelegen gebieden gesignaleerd is.
De komst van de tweecellige zandbij in Nederland is daarentegen beter te verklaren. De zandbij vormt een schakel in een steeds langer wordende keten bijensoorten, die de afgelopen jaren noordwaarts zijn getrokken. De tweecellige zandbij komt oorspronkelijk uit gebieden in Noord-Afrika, Zuid-Europa en Midden-Europa. Zo leefde de bij in Portugal, Zuid-Frankrijk, Italië en Hongarije, maar ook in Zuid-Duitsland, Midden-Frankrijk en Tjechië. Ook binnen Duitsland wordt de tweecellige zandbij steeds vaker in noordelijke regio’s aangetroffen.
Waarom komen de bijen naar Nederland?
Vooralsnog is het volstrekt onduidelijk waarom de zwartbuikbehangersbij naar laaggelegen gebieden, zoals Nederland en België, is gekomen. De reden dat de Zuid-Europese bijen naar het Noorden vliegen, kan waarschijnlijk verklaard worden door klimaatverandering. Doordat het in bijvoorbeeld Nederland steeds warmer wordt, kunnen deze bijensoorten zich nu ook nestelen in ons voorheen koude kikkerlandje.
Bijen nog steeds bedreigd
Ondanks de trek van verschillende bijensoorten naar Nederland, staat de bijenpopulatie nog steeds onder druk. Door bijvoorbeeld aantasting van de leefgebieden en het gebruik van bepaalde gewasbeschermers, staat ongeveer 55% van de 354 bijensoorten op de zogenoemde Rode Lijst. Op deze lijst staan alle bijensoorten in Nederland, die in meerdere of mindere mate bedreigd zijn. Uit onderzoekt blijkt dat voornamelijk de ‘wilde’ bijensoorten op de Rode Lijst staan. Ter vergelijking, in 2003 stond ongeveer 49% van deze bijen op de Rode lijst. De wilde bijensoorten onderscheiden zich van honingbijen, doordat wilde bijen slechts een aantal weken en op solitaire wijze leven. De honingbijen leven langer en daarbij in koloniën.
Het aantal soorten honingbijen lijkt de afgelopen jaren te stabiliseren in tegenstelling tot de wilde bijen. Daarnaast is de bijensterfte onder de honingbijen sinds 2013 zelfs gezakt tot het ecologisch normale niveau. Als je meer wil lezen over de opmars van de bij, lees dan hier verder.