Drie van de vier kolencentrales in Nederland moeten hun productie aanzienlijk afschroeven met mogelijkheid tot sluiting. Dit besloot het kabinet vrijdag 27 maart. Het is de belangrijkste maatregel die het kabinet tot zover heeft genomen om aan het eerdere Urgenda vonnis te voldoen. Volgens deze wereldwijd baanbrekende uitspraak van de Hoge Raad afgelopen december moet de Nederlandse overheid zich aan haar belofte houden om dit jaar 25% minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990. Alleen dan kan zij haar burgers beschermen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis. Urgenda is positief over het kabinetsplan voor kolencentrales, maar hoopt ook andere maatregelen te zien.
Het kabinetsplan voor kolencentrales
De beslissing betreft twee kolencentrales op de Maasvlakte bij Rotterdam en een centrale in de Eemshaven in Groningen. De vierde kolencentrale, de Amercentrale in Geertruidenberg, komt voorlopig nog niet in aanmerking voor de maatregelen omdat er een uitgebreid warmtenet op aangesloten is. Voor de andere centrales kan de energievoorziening gemakkelijk opgevangen worden binnen Nederland of doormiddel van steun van de buurlanden.
Productie kolencentrales tot driekwart terugschroeven
Vorig jaar werd de Hemwegcentrale in Amsterdam al gesloten, en de drie kolencentrales die onder het voorgestelde kabinetsplan vallen zullen hun productie tot wel driekwart moeten terugschroeven. Hoe daar invulling aan gegeven gaat worden is afhankelijk van de onderhandelingen met de eigenaren van de centrales (Uniper, Riverstone en RWE) en de kosten, maar er zijn plannen om één of meer centrales volledig te sluiten, aldus de NOS. Het sluiten van alle drie de centrales zou op dit moment 9 miljoen ton CO2 besparen en daarmee één van de meest effectieve maatregelen zijn om de Nederlandse uitstoot terug te dringen voor het einde van het jaar.
Andere prioriteiten
Eigenlijk was het de bedoeling om voor 1 april een concreet en volledig plan op tafel te hebben waarmee aan het Urgenda vonnis voldaan zou worden. Alhoewel het besluit omtrent de afschaling en sluiting van kolencentrales goed nieuws is, is het an sich niet genoeg om de uitstoot met de volgens het vonnis nodige 10 tot 11 miljoen ton terug te dringen. Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes liet weten dat deze planning wat verschoven zal moeten worden in de context van de huidige Corona crisis.
“Veel mensen, ook wij, hebben nu andere dingen te doen,” zei Wiebes daarover. “”Het vonnis van Urgenda is niet van tafel, maar er zijn nu andere prioriteiten.” Volgens de coalitie moet er door de extra uitgaven rondom Corona crisis opnieuw gekeken worden naar of en hoe de maatregelen binnen de begroting passen. Vooral de VVD en de CDA roepen dat er nu minder maatregelen genomen hoeven te worden omdat de Corona crisis de landelijke uitstoot vanzelf al terugdringt.
Twee crisissen in één klap
Marjan Minnesma van stichting Urgenda is het daar niet mee eens. “Het Urgenda-vonnis gaat over structurele maatregelen,” laat Minnesma de NOS weten. Dus als die uitstoot nu even minder is, betekent dat niet dat je minder hoeft te doen. Anders krijg je volgend jaar alsnog de kous op de kop. Er kan nu beter in één keer een structureel pakket worden neergelegd waarmee je doet wat de rechter heeft bevolen. In plaats van over een half jaar weer naar de rechter, want dat lijkt ons geen goed idee.”
Juist een goed moment voor duurzaamheidsmaatregelen
Minnesma ziet de Corona crisis juist als een buitenkans om duurzaamheidsmaatregelen door te voeren. Nu scholen stil liggen, kunnen mensen die zonder werk zitten daar prima op afstand van alles doen. Minnesma is positief over het kabinetsplan voor de kolencentrales, maar hoopt dat er ook meer gedaan gaat worden. Zo heeft Urgenda eerder al een 40-puntenplan aangeleverd met maatregelen waar burgers direct een positieve impact van zullen merken. Het implementeren van dat plan zou in totaal 2 miljard euro kosten. “Vergeleken met de overheidsmaatregelen vanwege het coronavirus gaat het om een klein bedrag,” zei Minnesma tegen het NRC. Deze maatregelen komen in een week waar er veel aandacht is voor klimaat. Zo werd er vorige week online gestaakt voor het klimaat. Hopelijk hebben de maatregelen voldoende effect.