Vanaf 2022 verbiedt België biobrandstoffen uit soja en palmolie. Het verbod is onderdeel van de inspanningen om ontbossing tegen te gaan, zegt federaal minister van Milieu en Klimaat Zakia Khattabi. Met deze keuze voegt het land zich bij Denemarken, Frankrijk en Nederland. Dat zijn landen die er ook voor gekozen hebben om te stoppen met biobrandstoffen uit palmolie.
“Deze brandstoffen hebben weinig of geen voordeel ten opzichte van conventionele fossiele brandstoffen vanuit klimaatoogpunt, maar leiden tot ontbossing, verlies van biodiversiteit en zelfs mensenrechtenschendingen”, zei Khattabi in een verklaring. Het verbod is de eerste maatregel die België heeft genomen sinds het lid werd van het Amsterdam Declaration Partnership (ADP). Dit partnerschap is gebaseerd op de Amsterdam Declarations en omvat sinds 2021 België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Noorwegen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. De algemene ambitie is duurzame grondstoffen waarvoor geen ontbossing nodig is. Het ADP hoopt de ontbossing door landbouwgrondstoffen tegen 2025 uit te bannen.
Meer dan 100.000 voetbalvelden
Khattabi zegt dat het verbruik van biodiesel op basis van palmolie in België tussen 2019 en 2020 vertienvoudigd. Dat brengt het totaal tot 231 miljoen liter: een volume waarvoor een landoppervlak van “meer dan 100.000 voetbalvelden” nodig is. “We weten uit studies dat ten minste de helft van die palmolieplantages is aangeplant op land dat onlangs is ontbost”, aldus Khattabi.
Om ontbossing tegen te gaan, heeft België ervoor gekozen om biobrandstoffen uit soja en palmolie in de ban te doen. Vanaf midden 2022 gaat eerst palmolie de deur uit, vanaf 2023 is ook soja niet meer welkom.
Politieke afkeer niet voldoende
Hoewel in zowel het bedrijfsleven als in de Tweede Kamer duidelijke afspraken waren gemaakt, bleek in 2018 uit een kamerbrief van staatssecretaris Van Veldhoven dat er toch palm- en sojaolie in Nederland werd gebruikt als biobrandstof. Een wettelijk verbod is er namelijk nog niet. In Nederland strijdt Milieudefensie voor een wettelijk verbod op palmolie in biobrandstoffen. “Gelukkig is palmolie in biobrandstoffen bijna verleden tijd. De EU heeft 13 maart 2019 in een wetsvoorstel opgenomen dat biobrandstof gemaakt van palmolie niet duurzaam is”, aldus Milieudefensie.
Marjolein Demmers, directeur van Natuur & Milieu maakt zich ook zorgen: “Het gebruik van palmolie en soja als biobrandstof was door Nederland jarenlang afgezworen, vanwege de zeer schadelijke effecten voor klimaat en natuur. Teleurstellend dat uit dit rapport blijkt dat er bedrijven zijn die deze grondstoffen toch weer gebruiken als brandstof. Dit toont aan dat er zo snel mogelijk een wettelijk verbod moet komen op het gebruik van biobrandstof uit palmolie en soja. Politieke en maatschappelijke afkeer zijn kennelijk niet voldoende.”
Biobrandstoffen uit palmolie niet duurzaam
De grootste producten van palmolie, landen zoals Indonesië en Maleisië, waren boos over de uitspraak van de Europese Commissie dat biodiesel gemaakt van palmolie niet duurzaam is. Het gebruik van palmolie zal vanaf 2023 geleidelijk worden afgebouwd. Per 2030 zou het gebruik op nul moeten liggen. Meer dan de helft van de palmolie die ingevoerd wordt in Europa, wordt gebruikt voor biobrandstof. En de groei van biobrandstoffen is ook al jaren afhankelijk van de import van palmolie, zegt Transport & Environment, een Europees onderzoeksinstituut waar onder andere Natuur & Milieu en Milieudefensie mee samenwerken. Nederland is verreweg de grootste handelaar in palmolie van de EU.
Boycotten of niet?
Door het vele slechte nieuws rond palmolie, zijn er steeds meer producten die adverteren met een ‘palmolievrij-label’. Er zijn echter uiteenlopende meningen over of het slim is om palmolie te boycotten. Als producten met palmolie geboycot worden, zullen bedrijven namelijk overstappen op een andere soort olie. Aangezien palmolie met afstand de meest ‘efficiënte’ olie is, zullen alternatieven waarschijnlijk minder goed voor het milieu en biodiversiteit zijn.
De beste oplossing is uiteindelijk om minder producten te kopen, zodat er überhaupt minder olie nodig is. Daarnaast adviseert Milieu Centraal om palmolie niet te vermijden, maar de teelt te helpen verduurzamen. “Hoewel je het bijna nooit ziet aan de verpakking, liggen er in de winkel producten met duurzaam gecertificeerde palmolie volgens het RSPO-keurmerk“, vertellen ze. Ook over dit keurmerk is er discussie, maar het is wel een stap in de goede richting. “Wie de verduurzaming van palmolie wil ondersteunen en stimuleren kan kiezen voor producten die duurzaam gecertificeerde palmolie bevatten”, zegt Milieu Centraal.
Wil je meer lezen over de verduurzaming van palmolie? Lees dan hier verder.