Er bestond al langer het vermoeden: ontbossing veroorzaakt droogte, in lokale gebieden. Nu is er daadwerkelijk solide wetenschappelijk bewijs geleverd dat er een directe link is, in alle gebieden met tropisch regenwoud. En dat het ook om die reden erg onverstandig is om bossen om te kappen.

ontbossing veroorzaakt droogte
Vooral de tropische regenwouden in het Congobekken worden getroffen door ontbossing en daardoor verdroging. Bron Scott Thompson, World Resource Institute via Flickr

Ontbossing veroorzaakt droogte: ook ramp voor landbouw en CO2-uitstoot

Een onderzoeksteam van de universiteit van Leeds combineerde satellietdata van ontbossing en regenval om op die manier te laten zien dat het verlies aan bosoppervlak in de tropen gedurende de laatste 14 jaar statistisch gecorreleerd was, met een reductie in neerslag.

Ze deden hun onderzoek in de 3 belangrijke tropische regenwoudgebieden in de wereld: Centraal Afrika, in het Amazonegebied en Zuidoost-Azië. Volgens schattingen zal de regenval in Centraal-Afrika in het stroomgebied van de Congo met 8-12% afnemen, als de ontbossing in dit tempo doorgaat.

Dit is ecologisch gezien een ramp, omdat deze bossen grote hoeveelheden CO2 opslaan. Ook zullen de lagere landbouwopbrengsten door een gebrek aan neerslag, grote aantallen mensen dwingen om te migreren. Bijvoorbeeld naar Europa. Niet alleen het lokale ecosysteem stort zo in elkaar, ook de lokale samenleving.

De halve bloedsomloop van planten

Er wordt wel eens gezegd, dat planten een halve bloedsomloop hebben. De wortels transporteren water en voedingsstoffen naar de bladeren, en deze sapstroom blijft in stand omdat planten heel veel water verdampen. Een bijeffect van deze verdamping is natuurlijk dat de luchtvochtigheid flink stijgt en dat uit deze waterdamp zich weer nieuwe regenwolken vormen.

Het netto effect is dat dezelfde neerslag als het ware meerdere keren wordt gebruikt en dat het land ook vocht vasthoudt. Water komt niet direct in de rivier terecht waar het terugstroomt naar de oceaan, zoals in woestijngebieden, maar wordt vastgehouden in planten en in de bodem.

Ook daarom is het verstandig om veel bomen te planten. Het bedrijf Ecoteers doet dit bijvoorbeeld in Nederland. Dus nemen de geplante bomen CO2 op, houden meer water vast en ook het microklimaat verbetert hier.

Bron

C. Smith, J. C. A. Baker, D. V. Spracklen. Tropical deforestation causes large reductions in observed precipitation. Nature, 2023; DOI: 10.1038/s41586-022-05690-1