Bijna alle mensen zijn dol op vlees. Helaas heeft dit nogal vervelende gevolgen voor onze aarde. Het bleek de afgelopen jaren erg lastig om mensen in vegetariërs te veranderen. Is kweekvlees de oplossing?
Hardnekkige vleeseters
95% van de Nederlanders eet vlees, en alle campagnes ten spijt, daalt dit percentage nauwelijks. We kunnen daarom het beste de conclusie trekken dat we hardnekkige vleeseters zijn, en dat alle pogingen om onze vleesconsumptie te verminderen zinloos zijn. We kunnen vleeseters wel “hufters” noemen, en “klimaatmoordenaars”, maar dat maakt maar op weinig mensen indruk. Geen wonder. Vlees is veel makkelijker verteerbaar dan plantaardig eiwit en vooral kinderen groeien beter als ze opgroeien met vlees. Ook voor ouden van dagen is vlees makkelijker verteerbaar.
Maar gelukkig is er nog een andere weg. Kweekvlees, vlees dat niet afkomstig is van een dier, maar uit een laboratorium, via weefselkweek. De voordelen, ecologisch gezien zijn enorm. Kan dit de oplossing zijn om onze ecologische footprint te verminderen, en ook de mensen in arme delen van de wereld, die ook graag vlees willen eten, maar dat nu niet kunnen betalen, van vlees te voorzien?
Kweekvlees, langzamerhand een duurzaam alternatief
Bij kweekvlees worden stukken vlees gekweekt in een fabriek uit stamcellen van dieren als koeien en varkens. Dit is een nogal ingewikkelde techniek, waar gelukkig de laatste jaren veel vooruitgang in is geboekt. Het komt erop neer dat de stamcellen in een raamwerk worden gelegd, waar ze uitgroeien tot bijvoorbeeld spieren en bloedvaten. In plaats van bloed, stroomt er in de fabriek een voedingsvloeistof langs de cellen. Deze voedingsvloeistof bevat aminozuren, vitaminen en speciale eiwitten zoals enzymen en hormonen, die de celgroei bevorderen.
Tot voor kort kon dit alleen door gebruik te maken van minimaal 20 procent foetal bovine serum, serum uit het vlees van ongeboren kalveren. Vals spelen dus, niet duurzaam en bovendien ook nog heel erg duur.
Geheel veganistisch kweekvlees nu mogelijk
Gelukkig zijn onderzoekers, waaronder de Nederlander Mark Post, er in geslaagd om dit dierlijke serum te vervangen door een veganistisch alternatief. Wat twee grote voordelen heeft. Niet alleen komen er geen dieren meer aan te pas, nu is de weg ook vrijgemaakt om de productie van kweekvlees op grote schaal, veel planeetvriendelijker en voor een lage prijs te realiseren.
Het grote voordeel is dat het nu niet meer nodig is om veevoer aan dieren te voeren. We kunnen dit rechtstreeks in voedingsoplossing omzetten. Dat scheelt enorm veel dierenleed en het is ook veel beter voor de aarde. Ook zeer interessant voor Nederland is een Japanse ontdekking, die uit algen en zeewier voedingsoplossing mogelijk maakt. Drievijfde van onze oppervlakte, het Nederlandse deel van de Noordzee, is geschikt voor de teelt van zeewier.
Besparing in energie en land
Het bouwen en onderhouden van een fabriek en het produceren van de voedingsoplossing om de cellen in te kweken, kost de nodige energie en grondstoffen. Dit artikel gaat dieper in op de footprint. Of deze fabriek klimaatneutraal is, hangt heel erg af van wat de bron is van deze energie. Is dat elektriciteit uit een kolencentrale, dan wordt het een heel ander plaatje dan als het zonne-energie, kernenergie of een andere duurzame vorm van energie is.
Qua voedselconversie verslaat kweekvlees met 1,3 kg voer per kg vlees alle vormen van boerderijvlees met stukken. Kip zit bijvoorbeeld al boven de drie, varkensvlees tussen de vijf en tien en rundvlees rond de zes (alleen krachtvoer) tot twintig (gras). Bedenk daarbij ook dat alle kweekvlees eetbaar is; grote delen van dieren, zoals botten, huid en hoeven, zijn dat niet. De grootste energieslurper is de fabriek op een temperatuur van 37 graden houden. Wat dat betreft, zou de Perzische Golf, met een helse zeewatertemperatuur van 35 graden, een ideale plek zijn voor het produceren van kweekvlees.
Verdubbeling elke 24 uur
Produceren van laboratoriumvlees betekent ook dat er een veel grotere groeisnelheid mogelijk is. De cellen verdubbelen onder optimale omstandigheden elke 24 uur in aantal, waardoor de potentiële productie vele malen groter is dan bij dieren als koeien en varkens. Deze warmbloedige zoogdieren gebruiken namelijk veel energie voor andere dingen dan groei en het enige wat cellen doen is delen en groeien.
Het gevolg is dat je veel minder voedingsstoffen nodig hebt om kweekvlees te produceren, dan voor vlees op een boerderij. Dat betekent dat er een veel grotere toekomst is voor akkerbouw dan voor veeteelt. Wie weet zijn er over tien tot twintig jaar kweeksets te koop waarin je je eigen vlees kan kweken met voedingsoplossing, zoals je nu bijvoorbeeld kweeksetjes voor champignons en oesterzwammen kan kopen. Wat de toekomst ook brengt, kweekvlees gaat daar zoals het er nu naar uit ziet, een belangrijke rol in spelen.