Er is tegenwoordig heel veel te doen over stikstofvervuiling. Is de Nederlandse natuur qua soortenrijkdom te vergelijken met bijvoorbeeld de Pyreneeën of Corsica?
Veel mensen zien Nederland als een soort Amazoneregenwoud, dat wordt bedreigd door de oprukkende mens. Hoewel het zeker zo is dat de natuur in Nederland in de verdrukking is, is het allemaal wat minder dramatisch. Toch is er een heel goede reden waarom we de natuur in Nederland moeten beschermen.
Bestaan er oerbossen in Nederland?
Het holocene loofwoud, dat duizenden jaren geleden bijna heel Nederland bedekte, staat er geologisch gezien nog niet heel lang. Slechts vijftienduizend jaar geleden loeiden nog ijskoude poolwinden over het onherbergzame toendralandschap, waar Cro Magnonjagers een karig kostje bij elkaar probeerden te scharrelen.
De eerste 7000 jaar van het holoceen kenmerkten zich door een snelle zeespiegelstijging. Bij het aanbreken van het holoceen stond de zeespiegel zo’n 30 m lager dan nu. Het gevolg daarvan was dat een flink deel van de Noordzee droog lag. Zo vormde de Doggersbank een eiland, Doggerland, waar mensen hebben gewoond.
Oudste Nederlandse bos 200 jaar oud
Boomsoorten die verder naar het zuiden de ijstijd hadden overleefd, koloniseerden het landschap snel en breidden zich uit tot in Scandinavië. Het Nederlandse toendralandschap maakte snel plaats voor een loofbos met eiken, linde, bijvoorbeeld in moerasachtige gebieden, elzen. Ongeveer 7000 jaar geleden kwamen de zeespiegelstijgingen tot een voorlopig einde.
De toenmalige Nederlanders, die in de duizenden jaren daarvoor vermoedelijk een gezond respect hebben gekregen voor de oprukkende zee, waagden zich weer in het kustgebied en begonnen met de bossen te kappen. Provincies als Holland bestonden voornamelijk uit bos. Holland is een verbastering van ‘holtland’ en betekent letterlijk bosland. Echt oerbossen heb je dus niet in Nederland. Het oudste stukje bos in Nederland, de Duddel, is twee eeuwen oud.
Is Nederland een biologische hotspot?
In Nederland komen veel verschillende soorten landschap voor. Variërend van wadden tot bossen op zandgrond en löss. Dus zou je verwachten dat hier ook veel unieke soorten voor zouden komen. Dat blijkt tegen te vallen, zoals op dit kaartje is te zien.
In totaal blijken er in Nederland iets meer dan duizend vaatplantensoorten voor te komen, die op één na, een orchideeënsoort, en wat ondersoorten, ook in het buitenland voorkomen. Daarmee scoort Nederland laag, ver onder het Europese gemiddelde. Een biologische hotspot is Nederland dus bepaald niet. Daarvoor moeten we bijvoorbeeld in de Pyreneeën, de Apennijnen en op Corsica zijn.
Dit is niet toevallig en heeft alles te maken met de gebeurtenissen van de afgelopen twintigduizend jaar. Hartje ijstijd was een groot deel van Europa hetzij bedekt met ijs, hetzij een barre toendra. Alleen in het uiterste zuiden, onder de Alpen en de Pyreneeeën, overleefde de vegetatie. En in die plekken, Spanje, onder de Alpen, rond de Egeïsche Zee en de Kaukasus, heb je dan ook de grootste biodiversiteit.
Waarom we toch zuinig op onze natuur moeten zijn
Heel uniek is de natuur in Nederland dus niet. Toch is er een belangrijke reden om te zorgen dat de natuur in Nederland behouden blijft. Dat heeft alles te maken met ons, de bevolking. Bossen en andere natuur leveren functies waar wij niet zonder kunnen. Zo zuiveren bossen de lucht en voelen mensen zich gelukkiger als er groene planten in de omgeving zijn. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat mensen die in een groene omgeving leven, gezonder zijn en langer leven. Daarom moeten we er voor zorgen dat er meer bomen en ander groen in de stad komen.
Unieke soorten als de Veluwse wespenorchis en de Nederlandse ondersoort van de Noordse woelmuis moeten we zeker blijven beschermen, door hun leefgebied te beschermen. Verder is het van groter belang dat de natuur er is, dan dat deze natuur aan alle ecologische standaarden voldoet. Dat is in een dichtbevolkt land als Nederland niet haalbaar. In plaats van kunnen we beter meer te werk gaan als een tuinier, en bijvoorbeeld bodems die sterk verzuurd zijn behandelen met kalk in plaats van bijvoorbeeld een bouwstop op te leggen.
Nederland is voor het grootste deel gevormd door de mens. We kunnen de bijna twintig miljoen Nederlanders niet wegdenken. Dus is het slimmer, om de natuur te helpen waar dat kan, maar te aanvaarden dat Nederland geen Amazoneregenwoud is.