Sommige landbouwgewassen, koffie en bananen bijvoorbeeld, hebben schaduw nodig. Waarom geen schaduw van zonnepanelen? Agrivoltaics kan zowel de opbrengst van zonnepanelen als landbouwopbrengsten verhogen, blijkt uit onderzoek.
Op het eerste gezicht lijkt het geen goed idee. Planten hebben zonlicht nodig om te groeien en zonnepanelen hebben zonlicht nodig om elektriciteit op te wekken. Maar schijn bedriegt. Vaak is de hoeveelheid zonlicht die in de felle zon omlaag straalt, meer dan veel planten aan kunnen. Vooral schaduwplanten, wat veel van onze voedselgewassen zijn. Zonnepanelen beschaduwen de planten, waardoor deze minder heet worden en minder water verdampen.
Zonnepanelen scheppen gunstig microklimaat
De planten hebben op hun beurt, ook een gunstig effect op de zonnepanelen. In de felle zon raken zonnepanelen vaak oververhit. De verkoelende planten onder de panelen verlagen hun temperatuur met meerdere graden, waardoor een flinke winst in opbrengst aan elektriciteit ontstaat. Enkele boeren in hete en droge streken van de VS, zoals Arizona, experimenteren daarom met agrivoltaics.
Samen met de universiteit van Arizona bleken de resultaten veelbelovend. Zo bleven de opbrengsten gelijk, of namen deze zelfs toe, terwijl boeren tegelijkertijd ook enorme hoeveelheden schone elektriciteit produceerden. En ook het waterverbruik nam drastisch af, omdat planten veel minder water verdampten. Onder de zonnepanelen bleken temperaturen lager, de lucht vochtiger. Het gevolg: Plukkers en andere werkenden hadden een aangename werktempratuur. Zes graden koeler maakt een groot verschil bij temperaturen boven de dertig graden in de brandende zon.
Veel potentieel in droge, hete gebieden zoals Spanje…
Natuurlijk werkt agrivoltaics niet in iedere omgeving even goed. Maar in Zuid-Spanje, waar op dit moment veel gebied is bedekt met folietunnels en kassen, vaak om ze te beschaduwen, kunnen de zonnepaneel farms het groeiseizoen verlangen en de boeren aan extra opbrengsten helpen. Bovendien het waterverbruik flink verminderen.
Als we in de zuidelijke EU lidstaten en Noord Afrika een groot deel van het landbouwgebied met zonnepanelen zouden bedekken, kunnen we zowel het waterverbruik verlagen, als overvloedige schone energie produceren. Watergebrek is een steeds groter probleem in Spanje, Algerije en Tunesië, dus daarmee zouden we twee vliegen in één klap slaan. Zeker, als je bedenkt dat we het wereldenergieverbruik zouden kunnen dekken als we slechts 1% van het landbouwoppervlak met zonnepanelen zouden bedekken.
Veel potentie voor agrivoltaics in Nederland en Vlaanderen
Planten gebruiken maar de helft van alle licht. Voor telers beschermen zonnepanelen hun gewassen tegen felle zon, wind en dergelijke. Zo heeft de felle zon van afgelopen zomer veel schade aangericht bij bepaalde gewassen. Voor fabrikanten van transparante zonnepanelen zijn er daarom veel mogelijkheden. In plaats van een hagelnet of beschaduwen, gedeeltelijk transparante zonnepanelen plaatsen. Dit biedt veel voordelen, blijkt uit onderzoek van de universiteit van Leuven. Dus in plaats van het gevecht tussen weiland en zonneweide, komt er dan de agrivoltaïsche zonneboomgaard of zonneakker. En zo kunnen we slimmer omspringen met onze schaarse grond.
Meer lezen over zonnepanelen? Bekijk dan ook Duurzame zonnepanelen – Hoe duurzaam zijn zonnepanelen?